АБАЙТАНУДЫҢ ТӨРТ ҚҰБЫЛАСЫН ТҮГЕНДЕГЕН МЕКЕМТАС МЫРЗАХМЕТОВ

Абай мұрасының зертелуінде ең көп үлес қосқан алғашқы үштік

• 1965 жылы бірінші рет Абайдың толық библиографиялық көрсеткішін шығарды. 1889-1965 жылдар аралығындағы Абай мұрасының зерттелуін қарастырып,  мұрағаттан мұрағат қоймай жүріп, 400 беттік диссертация жазып шыққан.  1988 жылы Абай мұрасы және оның зерттелуінің  толық ғылыми әдебиетінің библиографиясын, кейіннен «Абайтану деректерінің дерек көздері» деген тақырыпта 11 –том еңбек жазды.
• Әуезов қолданған автоцензура тәсілінің табиғатын ашып талдап, бүгінгі оқырманға ұсыну арқылы Мұхтартанудың көп қырын аша түскен. Абай мұралары терістеліп, біржолата жабылып қалатын кезде бастарын өлімге тігіп құтқарып қалған Мұхтар Әуезов, Құдайберген Жұбановтардың әртүрлі әдіс-тәсілмен амалдап тыққандарын кейіннен таратып жарыққа шығарды. Абай мен Шәкәрім шығармашылығындың түпкі негіздерін анықтап берді.  
•  «Абай орыс тілін, қырық жасынан бастап терең меңгере бастады. Осы себепті отыз жасқа дейін қалыптасқан дүниетанымы төңкеріле бұзылып кеткпеді және батыс әдебиеті Абайдың дүниетанымына әсер ете алған жоқ деген ұстаныммен Абайдың Шығысы мен Батысын зерттеудің методологиясын ұсынып, Абайтанудағы олқылықтарды көрсетіп, Абайтанудың көкжиегін белгілеп берді.
• Абай шығармаларындағы Әл Фараби бастаған XI ғасырдағы Жүсіп Қас Хаджиб, XII-XIII ғасырлардағы Ясауи, Ш.Табризи (Тарази), Ж.Руми жалғастырған жәуанмәртлік, хал ілімі, камили инсани,  толық адам туралы ілімнің негізін ашып берді.

***

1965, Абай Құнанбаев = Абай Кунанбаев [Мәтін] : библиографиялық көрсеткіш : библиографический указатель / ; [құраст.: М. Мырзахметов, М. Қойшыбаева, Ф. И. Эльконина ; ғыл. консультант Қ. Ж. Жұмалиев] ; Қазақ ССР-нің А. С. Пушкин атын. республикалық кітапханасы - Алматы : Қазақстан, 1965.

1988, Мырзахметов, М. Абайтану [Мәтін] : (библиографиялық көрсеткіш) = Абаеведение : (библиографический указатель) / М. Мырзахметов. - Алматы : Ғылым, 1988. - 240 б. - Абай Құнанбаевтың шығармашылығы туралы.

1988, Мирзахметов, Мекемтас Мирзахметович. Абаеведение : (Библиогр. указ.) / М. Мирзахметов; Отв. ред. Ш. К. Сатпаева, Л. М. Ауэзова; АН КазССР, Ин-т лит. и искусства им. М. О. Ауэзова. - Алма-Ата : Наука КазССР, 1988. - 239 с.

1982, Мырзахметов Мекемтас, Мұхтар Әуезов және абайтану проблемалары [Мәтін], [жауапты ред. З. А. Ахметов] ; Қазақ ССР ғылым акад. ; М. О. Әуезов атынд. әдебиет және өнер ин-ты - Алматы : Ғылым, 1982 .

1985, Әуезов Мұхтар Омарханұлы, 18-кітап, Жиырма томдық шығармалар жинағы [Мәтін] / М. О. Әуезов ; ; [ред. колл.: М Базарбаев [т. б.]; ғылыми түсініктерді әзірлеген: Л. Әуезова [т. б.]; жауапты шығ.: М. МЫРЗАХМЕТОВ]; Қазақ ССР Ғылым академиясы; М. О. Әуезов атындағы әдебиет және өнер институты .- Алматы : Жазушы, 1985.  18-ТОМ . Зерттеулер, мақалалар– 445.

1985, Мирзахметов, Мекемтас., Рождение признания : [О творчестве Абая Кунанбаева] / М. Мырзахметов. - Алма-Ата : Казахстан, 1985.   

1988, Абайтанудан жарияланбаған материалдар = Неопубликованные материалы по абаеведению [Мәтін] / М. О. Әуезов,; [құраст.: Л. М. Әуезова, М. Мырзахметов ; ред. алқасы: Ш. Елеукенов [[ж. б.]] ; Қазақ ССР Ғылым академиясы; М. О. Әуезов атынд. әдебиет және өнер ин-ты, - Алматы : Ғылым, 1988 . - 367, [1] б. - Мәтіні қазақ, орыс тілд.

1993, Мырзахметов, Мекемтас, Абайдың адамгершілік мұраттары : (ақын кітапханасы негізінде) / Мырзахметов, Мекемтас, - Алматы : Рауан, 1993 . - 279 б.– (Ақын кітапханасы негізінде. - Ұлы ақынның 150 жылдығына арналады.

Әуезов қолданған автоцензура тәсілінің табиғатын ашып талдап, бүгінгі оқырманға ұсыну да Мұхтартанудың көп қырын аша түскен. Абай мұралары терістеліп, біржолата жабылып қалатын кезде бастарын өлімге тігіп құтқарып қалған Мұхтар Әуезов, Құдайберген Жұбановтардың әртүрлі әдіс-тәсілмен амалдап тыққандарын кейіннен таратып жарыққа шығарды.

1997, М. Мырзахметұлы: Әуезов және Абай, Алматы: Қазақстан, 1997. -272 Бет.

2010, Мырзахметұлы Мекемтас, Абай мұрасының өзекті мәселелері [Text] / М. Мырзахметұлы, Ж. Шойынбет М. Әліпхан; ҚР білім және ғылым министрлігі ; Абай атын. Ұлттық педагог. ун-ті ; "Абайтану" ғылыми-зерттеу орталығы - Алматы : [б. ж.], 2010 . - 133 б. - Титульді бетте авт. көрсетілмеген Библиогр. 133 б.

2010, Мырзахметұлы, Мекемтас, Абайтану ; [ред.: Ж. Шойынбет, М. Әліпхан]- Астана : Деловой Мир Астана, 2010 .– [т. ж.] . – 978-601-7259-11-2 (Екінші кітап),  Мәтіні қазақ және орыс тілдерінде, 2-кітап .– 525 б.

2011, Мырзахметұлы Мекемтас, Абайтану әліппесі [[Мәтін]] : жалпы білім беретін мектептің 5-9-сыныптарына арналған оқу-әдістемелік кешен : [4 кітап] / М. Мырзахметұлы, Н. М. Керімбаев , Ш. Б. Абуева – 2-бас. ,- Астана : Interactiv Kazakhstan, 2011, Кешендегі оқу материалдары сөйлейтін қаламның көмегімен дыбысталады ; Кітап пен сөйлейтін қалам арнайы қорапта берілген . Жақсы бала.- 389 б.- 978-601-278-432-9, Жақсы ата-ана.- 49 б.- 978-601-278-431-2, Жақсы ұстаз.- 57 б.- 978-601-280-149-1, Жақсы құрбы-құрдас.- 60 б.- 978-601-280-150-7 Жақсы бала.- 389 б.- 978-601-278-432-9, Жақсы ата-ана.- 49 б.- 978-601-278-431-2, Жақсы ұстаз.- 57 б.- 978-601-280-149-1, Жақсы құрбы-құрдас.- 60 б.- 978-601-280-150-7

2012, МЫРЗАХМЕТҰЛЫ МЕКЕМТАС, Қазақ әдебиетіндегі сопылық таным [Text] / М. Мырзахметұлы,; [құраст., алғысөзі С. Нұржан] - Алматы : [б. ж.] , 2012 . - 183 б. Библиогр.: 181-182 б.

2013. Абайтану [Text] : жалпы білім беретін мектептің 8-9-сыныптарына арналған оқулық / - Астана : ӘлНаир, 2014 . - 359, [7] б.

2013, Абайтанудың жаңа кезеңі және Мекемтас Мырзахметұлы [Text] : Абайдың 165 жылдығы мен көрнекті абайтанушы, қоғам қайраткері, ҚР мемл. және "Түрік дүниесіне қызмет" сыйлықт. иегері, филол. ғыл. д-ры, профессор М. Мырзахметұлының 80 жасқа толуына арн. "Абайтанудың" жаңа кезеңі және Мекемтас Мырзахметұлы" атты халықаралық ғыл.-теор. конференция материалдары және одан кейінгі кезеңде жазылған ғыл. мақалалар / ; [ред. алқа төрағасы С.Ж. Пірәлиев] ; ҚР Білім және ғылым министрлігі ; Абай атын. Қазақ Ұлттық педагог. ун-ті - Алматы : Ұлағат, 2013 . - 167 б.

2014, МЫРЗАХМЕТҰЛЫ МЕКЕМТАС, Абайтану [[Text]] – 2-ші бас., өңд., толықт. ,- Алматы : Interactiv Kazakhstan, 2014,  Мәтін қазақ және орыс тілдерінде. "ҚР Тілдерді дамыту мен қолданудың 2011-2020 ж. арн. мемл. бағдарламасы" аясында шығарылды.

2014, Мырзахметұлы Мекемтас. Абай лұғаты / Мырзахметұлы Мекемтас. - Алматы : Өнер - 21 ғасыр, 2014. – 133.

2015,  Қазыналы Оңтүстік [Мәтін] ; [баспаға дайынд. Т. Ербай : ред. алқа: М. Мырзахметұлы [ж. б.]] .- Алматы : Нұрлы Әлем, 2015 , "Оңтүстік Қазақстан облысының тарихи, рухани мұраларына арналған көптомдық" жобасы негізінде дайындалды : Мазм.: Қазыналы Оңтүстік. Мекемтас Мырзахметұлы. Абай және Шығыс . 299-том . МЕКЕМТАС МЫРЗАХМЕТҰЛЫ. АБАЙ ЖӘНЕ ШЫҒЫС– 295 Б.

2015,  М. Мырзахметұлы, Хакім Абай мұрасын танып білудің 125 (1889-2014) жылдық тарихынан [Мәтін] /; Халықаралық түркі академиясы - Астана : Ғылым, 2015 . - 222, [1] б. Библиогр.: 216-222 б.

2015, МЕКЕМТАС МЫРЗАХМЕТҰЛЫ. ӘДЕБИЕТ ЖАЙЛЫ ОЙ-ТОЛҒАНЫСТАР, 304 б., Қазыналы Оңтүстік [Text]301-том,  [ ғыл. кеңесші М. Мырзахметұлы ; томды баспаға дайынд. Т. Ербай] .- Алматы : Нұрлы Әлем, 2015 .– (Түркістан кітапханасы.– 1000 дана . – 978-601-205-539-9 (301-т.)(мұқ.), – 978-601-205-160-5 - "Оңтүстік Қазақстан обл. тарихи, рухани мұраларына арн. көптомдық" жобасы негізінде дайынд. : Мазм.: Қазыналы Оңтүстік. Мекемтас Мырзахметұлы. Әдебиет жайлы ой-толғаныстар, 304-бет.

2015, Мырзахметұлы Мекемтас, Мұхтар Әуезов - абайтанушы ғұлама [Мәтін] / М. Мырзахметұлы,; Халықаралық түркі академиясы - Астана : Ғылым, 2015 . - 279 б.– (Тұғырлы тұлғалар. Библиогр.: 270-279 б. - 500 дана .

2016, Мырзахметов, М. Мәңгілік шамшырақ: Яссауи ілімі мен Абай жолы [Text] / М. Мырзахметов // Астана Ақшамы. - 2016. - № 84 (3436).

2017, АБАЙТАНУ, 21-том,  [Мәтін] : Таңдамалы еңбектер ; Әл-Фараби атын. Қазақ ұлттық ун-ті ; [жалпы ред. басқ. Ж. Дәдебаев] .- Алматы : Қазақ университеті, 2017,   21-ТОМ. [М. МЫРЗАХМЕТОВ. МҰХТАР ӘУЕЗОВ ЖӘНЕ АБАЙТАНУ ПРОБЛЕМАЛАРЫ]– 289 б.

2017, АБАЙТАНУ, 30-том, [Мәтін] : Таңдамалы еңбектер ; Әл-Фараби атын. Қазақ ұлттық ун-ті ; [жалпы ред. басқ. Ж. Дәдебаев] .- Алматы : Қазақ университеті, 2017, -"Абай Құнанбаевтың шығармашылық мұрасын пәнаралық зерттеу" бағдарламасы аясында дайындалып, жарық көріп отыр . Библиогр. тақырып астында 30-том . [М. МЫРЗАХМЕТОВ. АБАЙ ЖӘНЕ ШЫҒЫС]– 293 тг.