ҚҰТТЫ ҚОНЫСТАҒЫ «АБАЙ»

Олар бұл күнді отыз жыл күтті. Зәулім ғимарат, алып сахна, қалың көрерменнің толассыз қошеметі... Міне, көптен күткен қуаныш, бақ елордалық Қ.Қуанышбаев атындағы қазақ мемлекеттік академиялық қазақ музыкалық драма театрының басына қонды. Ұзақ жылдан бері кішкентай сахнада үлкен өнер тудырып келе жатқан талантты шығармашылық ұжым ХХХ мерейтойлық театр маусымының шымылдығын Мұхтар Әуезовтің «Абай» трагедиясымен еңселі де жаңа төл ғимаратында салтанатты түрде көрерменіне айқара ашты.

Бас қаланың мәдени өміріндегі басты оқиғаның куәсі болуға ұлт әдебиеті мен мәдениетінің кіл мықтылары жаңа театр ғи­маратында бас қосып, режиссер Әлімбек Оразбековтің қол­таңбасында қойылған әйгілі «Абай» трагедиясын тамашалады. Олай болуы заңды да. Өйткені тари­хы ел Тәуелсіздігімен егіз өріліп келе жатқан өнер орда­сының елорданың мәдени рухани өмірінен алар орны айрықша. Отыз жыл бойы ұлт өнерінің мәртебесін биіктетіп келе жатқан шығармашылық ұжымның тарихы да, тағдыры да тағылымды. Бұл киелі ордада небір ұлы тұлғалардың саусақ табы қалған, ізденіске толы іргелі ізі сайрап жатыр.

Жаңа ғимарат Елбасы Нұр­сұлтан Назарбаевтың тапсырмасымен салынды. Қараша айын­да Қазақстанның Тұңғыш Пре­зиденті театр ғимаратына арнайы келіп, шығармашылық ұжым­мен кездесіп, ақ батасын берген болатын. Бүгінде театр басшылығы да жас мамандармен толығып, жақында ғана театр директоры лауазымына «Құрмет» орденінің иегері Ернар Жұматаев, театрдың көркемдік жетекшісі жауапты қызметіне актер, Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері Қуандық Қыстықбаев тағайындалған болатын. «Жас келсе – іске» дейді. Демек, жаңа ғимараттағы жаңа маусымнан күтер жаңалық көп.

Мерейтойлық маусымның ресми бөлімін Мәдениет және спорт министрі Ақтоты Райым­құлова ашып берді. Қойылым алдында театр ұжымына шығар­машы­лық табыс тілеген министр кө­рер­менінен сүйінші де сұ­ра­­ды. Қуанышты жайттың себе­бі – осы сәттен бас­тап театр қа­ла­лық әкімдіктің қарама­ғы­­нан шығып, Мәдениет министрлігінің құзырына өтуі. Яғни Қ.Қуанышбаев атындағы қазақ музыкалық драма театры жаңа ғимаратпен бірге ресми түр­де республикалық мәртебеге де ие болды.

– Құрметті театр ұжымы! Сіз­дерді елорда төрінен бой көтерген сәні мен салтанаты келіскен жаңа ғимаратқа қоныстануларыңызбен және ХХХ театр маусымының ашы­луымен құттықтаймын. Тәуелсіздікпен қатар іргесі қала­нып, қазақ кәсіби театр өне­рінің негізін қалаушылардың бірі, аңыз актер Қалибек Қуанышбаевтай дара тұлғаның есімін иеленген театр бүгінде халықтың ыстық ықыласына бөленіп, ұлт руханиятына елеулі үлес қосып келе жатқан өнер ордаларының бірі. Театрдың әр маусымы халқымыздың заңғар жазушысы Мұхтар Әуезовтің «Абай» қойылымымен ашылуы ұлттық мәдениет пен өнерді ұлықтаудың айшықты үлгісі. Ағымдағы жылы Абай Құнанбайұлының 175 жылдығы аясында жаңа ғимаратта көрсетілетін қойылымның «Абай» спектаклі болуы да заңдылық, – деген министр барша театр ұжымын айтулы қуанышпен және Қазақстанның Халық әртісі Тілектес Мейрамовты «Парасат» орденінің кавалері атануымен, театр актрисасы Зибагүл Карина­ны «Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері» құрметті атағын ие­ленуімен құттықтап, бірқатар сахна қызметкерлерінің, атап айт­сақ, гримм маманы Ләйлә Ыс­қақова, дирижер Ерлан Бейсем­баев және сахна суретшісі Шы­нар Елембаеваның кеудесіне «Мәдениет саласының үздігі» төсбелгісін тақты.

Бұл «Абайдың» өзге аттас қойылымдардан ерекшелігі сол – спектакльде екі Абай ойнайды. Бірі актер – Нұркен Өтеуілов бол­са, екіншісі – аға Абай – Қазақ­станның халық әртісі Тілек­тес Мейрамов. Сондай-ақ аталмыш қойылымдағы тағы бір айта кетерлік ерекшелік, жаңа ғимаратқа көшуіне байланыс­ты, режиссер «Абайды» жаңа сах­наның мүмкіндігіне сай заманауи­ландырып, ұтымды да ұтқыр шешімдерге батыл барған. Бізді қуантқаны – қойылым құрамы жас актерлермен толығыпты. Атап айтсақ, Айдар – Олжас Жақыпбек, Ажар – Сағыныш Нұрхайдарова, Әбіш – Жанат Оспанов, Мағыш – Ақжан Құрмашева, Керім – Жасұлат Ерболат сынды актерлер ойыны жастық жалын, қай­таланбас қуатымен көрерменін бірден баурап алды. Театрдың сақа актерлері: Оразбай – Болат Ыбраев, Жиренше – Жанқалдыбек Төленбаев, Нарымбет – Жәнібек Мұсаев, Тәкежан – Боранбай Молдабаев, Көкбай – Қасымхан Бұғыбай, Әйгерім – Айнұр Бермұхамбетова, Қарлығаш – Сая Тоқманғалиева ізденістері де өз шеберлігімен тәнті етті.

Иә, бұл актерлерді жекелей тәптіштеп, жеке-жеке бекер тоқталып отырған жоқпыз. Дәл қазіргі таңда қазақ сахнасында қаһарман бейнесін кескіндеуші актерлердің тапшылығы, типтік бейне алшақтығы айналасынан өрбитін түйткілдер жиі айтылып, жазылады. Мәселе етіп көп көтеріліп те жүр. Әйтсе де бұл түйткілдің Қ.Қуанышбаев театры актерлеріне қатысы аздау. Себебі сайдың тасындай әртістер ойынына біз дәл осы театр қойылымдары арқылы куәміз: Толғанай мен Найман ананы кемеліне келтіре кейіптеген Қазақстанның Халық әртісі Гүлжан Әспетова, Абай болмысын бейнелілік биігіне көтерген Нұркен Өтеуілов, Абылайға айбын сыйлаған Қуандық Қыстықбаев, жалын жұтқан Жанна Д’Арктың өр рухын өткір бейнелеген Айнұр Бермұхамбетова, Гамлет болып күңіренген Сырым Қашқабаев бастаған талантты һәм суреткер актерлердің шебер ойыны қай уақытта да көрерменін көркем ойлауға, зиялы пайымдауға жетелеп келеді. Қаһарманы бар театрдың қарымы да алымды. Бұл тұрғыдан келгенде, «Қаллеки» театрының бәсі биік, ұпайы түгел. Ендеше, жаңа театр маусымында да жарқын бейнелер, сапалы қойылымдар көп болсын дейік. Өнер тойы құтты болсын!

Назерке ЖҰМАБАЙ

Егемен Қазақстан